İnsülin, glukagon başta olmak üzere birçok hormonun ve sindirim enzimlerinin üretiminden sorumlu olan pankreas, sindirim sistemi organlarından birisi olarak kabul edilmektedir. Endokrin pankreas diye tarif ettiğimiz hormon salınımından sorumlu pankreas yetersizliği durumunda diyabet hastalığı ile karşılaşırız. Ekzokrin pankreas dediğimiz sindirim enzimleri üretiminden sorumlu kısımda ise sindirim sistemi rahatsızlıkları ön planda seyretmektedir. Pankreasta bazen pankreatit dediğimiz hastalık sonrası psödo(yalancı) pankreas kistleri oluşabilmektedir. Bunlar dışında daha önemli bir hastalık olan pankreas kistleri de pankreas hastalıkları arasında çok büyük önem arzetmektedir. Pankreas kistleri nelerdir, pankreas kisti neden oluşur, pankreas kisti belirtileri nelerdir, pankreas kistlerinin tanısı nasıl konur, pankreas kistlerinin tedavisi nasıl yapılır gibi birçok konunun ele alındığı “Pankreas kistleri” başlıklı bu yazıda pankreas kistlerine farklı bir perspektiften bakabileceksiniz.
İçindekiler
Pankreas Kisti Nedir?
İnsan bedeninde herhangi bir yerde oluşabilen içi sıvı dolu keseciklere, kist deniyor. Pankreastaki kistler ise yine pankreas dediğimiz organın içerisinde oluşan içi sıvı dolu boşluklardır.
Pseudo yani yalancı kistler ise akut pankreatit sonrası görülebildiği için ayrı bir grup olarak değerlendirilmeye alınır ve bu kistlerin hiçbiri hiçbir zaman kansere dönüşmez. Gerçek pankreas kistleri, birçok grupta incelenir ve iyi yâda kötü huylu olarak kabul edilirler. Kansere dönüşme potansiyeline dönüşme eğilimi olan pankreas kistleri ise devamlı takip edilir ve tedavinin doğu zamanda doğru şekilde planlanması “dönüşüm” aşamasında büyük önem arz eder.
Pankreas Kisti Nasıl Oluşur?
Midenin arkasında bulunan 15 cm uzunluğu ile bilinen pankreasta meydana gelen “sıvı keselere” pankreas kisti deniyor. Baş, gövde ve kuyruk olmak üzere 3 ayrı bölümden oluşan pankreas, sindirimle hormon salgılama görevini yürütmekten sorumludur. Ancak, birçok sebepten ötürü pankreasta kist oluşumu başlar ve kist duvarında kistlerin boyutu birkaç milimetreden birkaç santime kadar değişebilir. İyi huylu olan pankreas kistlerinde yine de “kanser eğilimi” görülür ve devamlı takip gerekir. Örneğin, “müsinöz kistler” protein içerikli sıvı keseleri olarak bilinir ve kanserleşme riski taşırlar. Bu nedenle, pankreas kisti saptandığında ilk olarak “tipine” kanserleşme açısından mutlaka bakılır ve daha sonra sınıflandırılarak tedavi seçenekleri değerlendirilir.
Pankreas Kisti Çeşitleri Nelerdir?
- Orta yaşlı kadınlarda görülebilen seröz kistadenomlar, pankreas kistlerinden bir tanesidir. Küçük çaplı olarak gelişim gösteren seröz kistadenomlar, ağrıya sebep olmazlar.
- Müsinöz kistadenomlar ise daha önce belirtildiği üzere %30’u kanser taşır ve orta yaşlı kadınlarda görülür. Pankreasın gövde ve kuyruk kısmında yerleşen müsinöz kistadenomlar takip edilmelidir.
- İntraduktal papiller musinöz tümörler ise %40 ila 50’si kanser riski taşır ve orta yaşlı erkeklerde görülür. Pankreasta genelde baş kısımda yerleşim tutan intraduktal papiller müsinöztümörler hızlı kanserleşme eğilimi gösterir.
- Solid psödopapiller ise çok ender görülen pankreas kistlerindendir ve genelde siyah ırk taşıyan kişilerde görülür.
Pankreas Kisti Belirtileri Nelerdir?
Pankreasta tutulum gösteren kistler, bazen belirti verirken bazen de hiçbir belirti vermeyebilir. Belirti veren pankreas kistleri ise aşağıdaki şikâyetlere neden olmakta ve hastayı ciddi anlamda rahatsız etmektedir.
- Karın ağrısı( kistin olduğu bölge ve büyüklük)
- Kilo kayıpları
- Kusma
- Sarılık
- Bulantı
- Pankreatit oluşumu
- İştahsızlık gibi birçok belirti pankreas kistinin en yaygın görülen belirtileridir.
Pankreas Kistlerinin Tanısı Nasıl Konur?
Günümüzde pankreas kistlerinin çoğunluğu “tesadüf” eseri saptanır. Check-up gibi araştırmalarda da ortaya çıkan pankreas kistleri, görüntüleme tekniklerinde de kolayca saptanır. MR, BT gibi cihazlar sayesinde tanınan pankreas kisti için müsinöz- seröz ayrımını yapabilmek için endoskopik ultrasonografi ve kist örneklemeleri gerekebilmektedir. Ancak, çoğunlukla pankreas kistleri belirti göstermez.
Endoskopik ultrasonografi; endoskopi aletinin ucunda ultrasonografi yapma özelliği olan bir transducer yardımıyla organları daha yakından inceleme ve müdahale şansı tanıyan alettir. Böylece, endosonografi yapıldığı esnada ince uçlu iğneler, pankreas kisti içerisinden örnek alabilir ve patolojide incelenmek üzere gönderebilir. Amilaz tetkiki ve karsino emriyojenik antijene de bakılabilen bu sıvı örneği ile pankreas kisti hakkında verilere ulaşılmış olur.
Pankreas Kistlerinin Tedavisi Nasıl Yapılır?
Pankreas kisti; ağrı, akut pankreatit atağı, komşu organlara baskı gibi belirtiler veriyorsa “boyutu ve tipi” önemsizleşir ve cerrahi işlemle alınır. Ancak, hiçbir şikâyete sebep olmayan pankreas kistleri, “tipi” belirledikten sonra tedavi seçenekleri için hastayla birlikte değerlendirilmeye alınır.
Pankreas psödokistleri her ne kadar gerçek kistler değilse de burada kısaca tedavisinden bahsetmek isteriz. Genel olarak akut pankreatit sonrasında gelişen bir pankreasta psedokisti tedavisi için 6 hafta beklenir ve kendiliğinden kaybolup kaybolmayacağı gözlemlenir. Ancak, 6 hafta içinde kaybolmayan pankreas psödokisti, boşaltılmak üzere tedavi uygulanır. Eskiden cerrahi ile yapılan bu “boşaltma” işlemi artı endoskopik ultrasonografik yöntemler kullanarak yapılmaktadır. Mideden iğneyle kistin içine girip, genişletici bazı aletler yardımıyla küçük borucuklar sayesinde kistin mideye geçişini sağlayabiliriz. Ancak, iltihaplı bir kist söz konusu ise, burundan girilerek kistin içerisinde ayrı bir kateter yerleştirir ve kistin içeriğini 1 hafta süreyle dışarıya aldıktan sonra burundan girişi çeker 3 ay sonra da midenin içerisinde yerleştirdiğimiz stenti çıkartırız. Eğer ki enfekte olma durumu meydana gelirse “antibiyotik tedavisi” başlanır.
Dr. Meral Sözen Pankreas Kistlerinin Tanı ve Tedavisi İçin Sizi Bekliyor!
Pankreas kistleri teşhis edildiğinde mutlaka “tipi” belirlenmeli ve tedavisi için seçenekler hastaya sunulmalıdır. Endoskopik ultrasonografi ile yapılan pankreas kist incelemesi ve biyopsi alımı için Dr. Meral Sözen, konforlu bir şekilde “pankreas kist incelemesi” ve tedavi seçeneklerinin belirlenmesi sürecinde sizlere yardımcı olabilmektedir. Siz de pankreas kistiniz olduğundan şüphe ediyor yâda biliyorsanız, kistlerinizden kurtulmak için Dr. Meral Sözen’e ulaşın!
Bunlar da İlginizi Çekebilir
Hepatit B virüsü adı verilen bir mikroorganizmanın neden olduğu karaciğeri etkileyen …
Devamını OkuHepatik ensefalopati, siroz hastalarında sıklıkla rastlanılan kişilik değişkenlikleri…
Devamını Oku