Yutma Güçlüğü ve Tedavisi - Doktor Meral Sözen Gastroenteroloji Uzmanı

Bugün size yutma güçlüğünden bahsedeceğim. Toplumda sık görülen problemlerden biri yutma güçlüğüdür. Yutma güçlüğü, hastaların katı veya sıvı gıdaları aldıktan sonra yemeğin yemek borusundan geçmediğini hissetmesi, rahatsızlık duyması veya sık yutkunma isteği hissetmesi durumunda ortaya çıkar.

Normalde yiyecekler yeterince çiğnendikten sonra yemek borusundan geçerken kasılma ve gevşeme hareketlerini fark etmezsiniz. Ancak bunları hissediyorsanız, yutarken veya ilaç alırken gıdanın takılmış gibi hissettirmesi yutma güçlüğüne işaret eder.

Yutma güçlüğüne en sık neden olan problemlerden biri yemek borusunun çalışma düzensizlikleridir. Özellikle reflü ile ilişkili olarak yemek borusunun alt ucunda oluşan yaralanma veya tahrişler bu duruma yol açabilir. Bu durumda yemek yerken göğüs kafesinde yanma veya rahatsızlık hissi yaşanabilir.

Bunun dışında akalazya denilen bir durum vardır. Bu hastalıkta yemek borusunun alt ucu normalden daha sıkı olduğu için açılması zorlaşır. Şikayetler reflüye benzer: Yutmada zorlanma, gıdanın takılmış gibi hissetmesi, tekrarlayan gaz veya geğirme görülebilir. Akalazya genellikle daha ileri yaşlarda görülse de gençlerde de rastlanabilir.

Yemek borusunun düzensiz kasılmaları da yutma güçlüğüne neden olabilir. Normalde kasılmalar yukarıdan aşağıya doğru olurken, bazı hastalarda ters yönde kasılmalar da rahatsızlık yaratabilir.

Yutma güçlüğünün tanı ve tedavisinde öncelikle hastanın detaylı hikayesi alınır. Yaşlı hastalarda kilo kaybı varsa yemek borusu kanseri ihtimali mutlaka araştırılmalıdır. Bunun için baryumlu grafi gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Endoskopi ile yemek borusunda ülser, kanser veya divertikül gibi sorunlar kontrol edilir. Bu tetkikler birbirinin yerine geçmez, birlikte değerlendirilmelidir.

Ayrıca manometri denilen testlerle yemek borusundaki basınç ölçülür. Burundan yerleştirilen ince bir kateterle yemek borusunun farklı bölgelerinde basınç ölçümleri yapılır ve hastanın yutma fonksiyonu değerlendirilir.

Yutma güçlüğü romatizmal hastalıklarda da görülebilir. Romatoid artrit, Sjögren sendromu veya skleroderma gibi hastalıklarda yemek borusunun hareketleri etkilenebilir. Bu durumda tedaviye ek olarak düzenli kontrol de önemlidir.

Psikojenik (psikolojik) nedenlerle de yutma güçlüğü görülebilir. Ancak psikojenik olduğunu söylemeden önce organik nedenlerin yani yukarıda bahsedilen tüm hastalıkların dışlanması gerekir. Aksi takdirde ciddi bir sorun gözden kaçabilir.

Uzun süren yutma güçlüğünüz varsa, kilo kaybınız varsa veya yemek yerken çok su içme ihtiyacı duyuyorsanız, mutlaka bir gastroenteroloğa başvurmanız gerekir.